The Matrix.
Neo het hoofdpersonage in de film “The Matrix” leefde in een sleur. Hij had een saaie kantoorbaan, sliep slecht en sleet zijn dagen achter zijn computer. Op een dag kreeg Neo een uitnodiging, een uitnodiging om wakker te worden. Op het beeldscherm van zijn gehackte computer verschenen letterlijk de woorden “Wake up, Neo…”. Deze beginscène staat symbool voor een belangrijk punt in het leven van de mens.
In onze realiteit krijgen we op een bepaald punt (of punten) tijdens ons leven ook de uitnodiging om wakker te worden. Niet in woorden op een beeldscherm, maar op een andere manier. Bijvoorbeeld middels een ongewenste gebeurtenis, burn-out, ziekte of een zeurend gevoel van onrust.
Vaak herkennen we deze uitnodiging niet. We hebben onszelf aangeleerd dit als klachten, toeval of ziekte te zien. We drukken deze dan ook meestal weg met behulp van bezigheden, entertainment, medicatie, verslavingen en andere vormen van afleiding.
Tot een aantal jaren geleden zag ik het leven ook op die manier. Ik zag de chronische pijn en de psychische klachten die ik ervaarde als iets dat me belemmerde en me in de weg stond. Mijn hoofddoel was dan ook van alle klachten af te komen zodat ik gewoon door kon gaan met het leven zoals ik het me in mijn hoofd had voorgesteld. Inmiddels ben ik de dingen heel wat anders gaan zien.
De reis van de held.
Joseph Campbell (1904-1987) was hoogleraar, cultuurfilosoof en auteur. Hij wordt in het algemeen beschouwd als een van de belangrijkste deskundigen op het gebied van verhalen en mythologie.
Campbell groeide op in een katholiek gezin en was telkens weer geboeid door de mysterieuze rituelen die hij in de kerk zag. Toen hij zeven jaar oud was, werd hij meegenomen naar de ‘Buffalo Bill’s Wild West-show’ en later schreef hij dat deze show een bepalende gebeurtenis in zijn leven was. Zijn passie was geboren.
Tijdens zijn volwassen leven, geobsedeerd en gefascineerd door rituelen en verhalen, volgde hij zijn nieuwsgierigheid. Campbell verslond alle boeken die gingen over de verhalen van de mythologie, inheemse stammen en de middeleeuwen. In het bijzonder de legende van koning Arthur. Hij reisde de hele wereld over en verzamelde: sprookjes, legenden, volksvertellingen en de grote heilige verhalen. Hij bestudeerde het werk van o.a. Sigmund Freud en Carl Jung en vele anderen.
In al die verschillende verhalen ontdekte hij een wonderlijke overeenkomst. Alle verhalen hadden een universeel patroon. Volgens Campbell is er maar één groot oerverhaal. En behalve dat hij ontdekte dat er een universeel patroon bestaat, maakte hij ook duidelijk wat de bedoeling van dat patroon is. Dat deed hij in vele werken. De bekendste is: “De held met de duizend gezichten.”
Campbell zag dat alle verhalen uiteindelijk gaan over het samen vallen met je “ware zelf”, je “eigen wezen”. “Wie ben je eigenlijk en wat kom je hier doen?”. En de weg daarnaartoe noemde hij “De reis van de held”.
Carl Jung noemde deze reis “het individuatie proces” en zei:
“De eerste helft van het leven is gewijd aan het vormen van een gezond ego, de tweede helft is naar binnen gaan en het loslaten”.
Carl Gustaf Jung
Om te weten wie je werkelijk bent zit er niets anders op dan op reis te gaan in jezelf. Leef je te lang in je veilige comfortzone, dan krijg je vroeg of laat een oproep om die te verlaten. Wanneer aan die oproep gehoor wordt gegeven, dan begint de reis van de held. Het is voor een ieder van ons dan ook een keuze, “neem je de uitnodiging aan of sla je hem af?”. Deze keuze wordt in The Matrix weergeven door middel van de scène waarin Morpheus Neo de keus geeft tussen een blauwe pil (In zijn comfortzone blijven) of een rode pil (zijn comfortzone verlaten) te nemen.
Voor mij persoonlijk stond de blauwe pil destijds symbool voor medicatie (comfortzone en symptoombestrijding) en de rode pil voor onbekende alternatievere wegen (het verlaten van mijn comfortzone). Het was pas jaren later dat ik dat keuzemoment werkelijk begreep. Het was zoals Carl Jung het omschreef “blijf ik in the matrix en hou ik vast aan mijn ego?” of “Stap ik uit de matrix en durf ik naar binnen te keren, het ego los te laten en te vertrouwen dat er iets groters is? Durf ik te beginnen aan mijn reis van de held?”.
Hollywood
Campbell’s werk wordt ook wel de bijbel van Hollywood genoemd. Veel speelfilms zijn beïnvloed door ‘De reis van de held’ O.a. The Matrix, Avatar, The Hunger Games maar zeker ook de Harry Potter-films, de Lord of the Rings-trilogie, Frozen en de Lion King.
Ons wezen herkend dit verhaal en we worden erdoor geraakt. Dat maakt dat veel van de films die dit universele patroon of delen van dit patroon gebruiken zo’n enorm succes zijn. Zodra je het universeel patroon van dit oerverhaal herkend, dan zal je het werkelijk overal in terug zien. In verhalen, films en kunst als ook in je eigen leven.
Ik heb veel steun kunnen halen uit “De reis van de held” in de periode dat ik ziek was. Toen na jaren onderzoek diverse specialisten nog steeds niet wisten wat er met me aan de hand was vond ik helderheid via dit oerverhaal. Sinds ik die boodschap ben gaan leven zijn de meeste van de klachten die ik had verdwenen en is mijn blik op de wereld sterk veranderd. Het is mijn passie geworden mensen te begeleiden tijdens dit proces. Om te helpen de uitnodiging te zien, te accepteren en te integreren in het dagelijkse leven zodat je mentale, emotionele, fysieke en spirituele gezondheid mag toenemen.
“Jij bent de held in je eigen verhaal.”
Joseph Campbell
Groet,
Maarten